ETNOznawcy Wesprzyj nas Dołącz do nas Kontakt

 

Działalność Upowszechniająca Naukę MNiSW – działalność wydawnicza

Umowa 627/P–DUN/2018; środki wpłynęły na subkonto

Zadania finansowane w ramach umowy 627/P–DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę:

LUD - dofinansowanie: 5 315,00 zł

LUD - rocznik Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Komitetu Nauk Etnologicznych PAN, jest jednym z najstarszych czasopism naukowych w Polsce; został założony przez Antoniego Kalinę w 1895 r. Obecnie znajduje się on na liście C czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (10 pkt.) i jest indeksowany w kilku najważniejszych międzynarodowych bazach prac naukowych, m.in. Scopus, ERIH Plus, CEJSH, Google Scholar, ICI Journals Master List, a także w najważniejszej dla dyscypliny bazie - Anthropological Index Online. Pismo stosuje profesjonalne procedury wydawnicze i spełnia wszystkie wymogi stawiane czasopismom naukowym (m.in. proceduradouble blinde review, procedury antyplagiatowe, wykluczanie konfliktu interesów i zjawiska ghostwriting).

Na łamach „Ludu” opublikowano oryginalne teksty naukowe z zakresu etnograficznej dokumentacji i analizy kultur dawnych i współczesnych oraz problemów teoretyczno-metodologicznych związanych z ich badaniem. Pismo ukazuje bogactwo i wielonurtowość współczesnej etnografii, etnologii, antropologii kulturowej oraz dyscyplin pokrewnych oraz jest platformą wielu debat dotyczących kondycji i przyszłości polskiej antropologii społeczno-kulturowej. Stanowi też forum żywej dyskusji naukowej, porusza ważkie i aktualne tematy społeczne, jest czasopismem zaangażowanym, zabierającym głos w ważnych sprawach publicznych oraz opowiadającym się po stronie wartości, na których ufundowana jest antropologia.

LL - dofinansowanie: 7 003,00 zł

„LITERATURA LUDOWA” (ang. „Folk Literature”) – dwumiesięcznik naukowy wydawany przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze od roku 1957, poświęcony badaniom folkloru i literatury ustnej, kultur społeczności tradycyjnych (ludowych) oraz kultury i literatury popularnej. Obecnie znajduje się on na liście B czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (11 pkt.) i jest indeksowany w następujących bazach prac naukowych: Google Scholar, ICI Journal Master List, Pol-index, Katalog Czasopism Kulturalnych. Pismo stosuje profesjonalne procedury wydawnicze i spełnia wszystkie wymogi stawiane czasopismom naukowym (m.in. procedura double blind review, procedury antyplagiatowe, wykluczanie konfliktu interesów i zjawiska ghostwriting).

Na łamach „Literatury Ludowej” opublikowano artykuły badaczy polskich i zagranicznych z zakresu metodologii badań folkloru, teorii kultury, komparatystyki literacko-folklorystycznej, a także zamieszczono recenzje prac naukowych związanych z folklorystyką i dziedzinami pokrewnymi. Pismo tworzy platformę, na której toczą się ważne debaty akademickie dotyczące przemian, jakim ulegają tradycje w kulturach współczesnych oraz problemów metodologicznych związanych z badaniem takich zjawisk. Z „Literaturą Ludową” od wielu lat współpracują wybitni folkloryści z krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych. 

ŁSE - dofinansowanie: 2 741,00 zł

„ŁÓDZKIE STUDIA ETNOGRAFICZNE” (ang. Ethnographic Sudies od Łódź”) są rocznikiem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego ukazującym się od roku 1959; obecnie znajdują się na liście B czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (3 pkt.) i są indeksowane w następujących polskich i międzynarodowych bazach prac naukowych: BazHum, Google Scholar, ICI Journal Master List, Pol-index oraz w najważniejszej dla dyscypliny bazie - 
Anthropological Index Online. Pismo stosuje profesjonalne procedury wydawnicze i spełnia wszystkie wymogi stawiane czasopismom naukowym (m.in. procedura doble blind review, procedury antyplagiatowe, wykluczanie konfliktu interesów i zjawiska ghostwriting)

„Łódzkie Studia Etnograficzne” publikują oryginalne prace naukowe badaczy polskich i zagranicznych reprezentujących takie dziedziny, jak etnografia, etnologia, antropologia kulturowa, folklorystyka i kulturoznawstwo. Czasopismo skupia się na upowszechnianiu wyników badań kultury w jej aspektach teoretycznych, analityczno-interpretacyjnych, diagnostycznych i praktycznych, których podstawą są studia w terenie i materiał empiryczny pozyskany w trakcie samodzielnych badań terenowych. Publikowane teksty przedstawiają wyniki aktualnie prowadzonych badań empirycznych oraz rozważania dotyczące nowych perspektyw teoretycznych i metodologicznych ważnych, tudzież ważnych debat naukowych toczących się na gruncie antropologii kulturowej. „Łódzkie Studia Etnograficzne” wydawane są w formie tomów profilowanych tematycznie, których zadaniem jest wielostronna analiza konkretnego obszaru lub problemu badawczego przez autorów reprezentujących różne (również zagraniczne) ośrodki badawcze oraz różne stanowiska metodologiczne, stosujących różne narzędzia badawcze, odmiennie czytających i interpretujących współczesną kulturową rzeczywistość.

ZWAM - dofinansowanie: 3 390,00 zł

ZWAM - „Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej” (ang. „Collection of Anthropological Museal Information”) jest rocznikiem wydawanym od 2014 roku. Jest to jedyne polskie czasopismo naukowe w całości poświęcone antropologicznym badaniom nad muzealnictwem i wystawiennictwem. Publikuje artykuły, które ukazują muzea i ich funkcjonowanie w szerokiej, interdyscyplinarnej perspektywie, napisane przez specjalistów z zakresu etnologii, sztuki, zarządzania, prawa, socjologii, historii czy filozofii. ZWAM stanowi ważny periodyk, na łamach którego toczą się antropologiczne debaty na temat muzeum jako zjawiska kulturowego i jego społecznych funkcji oraz sposobów prezentowania i przetwarzania tradycji kulturowej we współczesnym świecie. ZWAM jest także ważną platformą, na której prezentowane są recenzje i komentarze na temat konkretnych dobrych i złych praktyk muzealnych w postaci wystaw, inicjatyw edukacyjnych, konferencji, wydawnictw. Pismo to zachęca do stałej współpracy pomiędzy antropologami z uniwersytetów i muzeów, a także zapoznaje środowisko muzealne z nowymi koncepcjami i ideami oraz inspiruje je do wykorzystywania w swych działaniach wyników najnowszych badań z zakresu antropologii kultury.
„Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej” stosuje profesjonalne procedury wydawnicze i spełnia wszystkie wymogi stawiane czasopismom naukowym (m.in. procedura double blind review, procedury antyplagiatowe, wykluczanie konfliktu interesów i zjawiska ghostwriting) oraz jest indeksowany w następujących bazach prac naukowych: BazHum, POL-index,  ICI Journals Master List, Google Scholar.

W celu zapewnienia najwyższej jakości publikacji, spełnienia nowoczesnych standardów wydawniczych oraz dostosowania się do dyrektywy o otwartym i powszechnym dostępie do wyników badań naukowych od 2017 roku czasopisma wydawane są w formie elektronicznej i umieszczane są na cyfrowej platformie czasopism APCZ w wersji pełnotekstowej w formule Open Acces. Wszystkie artykuły PTL pozyskało na licencji Creative Commons. Platforma APCZ zapewniła najwyższy z dostępnych obecnie standard usług w zakresie publikacji czasopism (m.in. numery DOI, dostęp do systemu antyplagiatowego, dobre pozycjonowanie w wyszukiwarkach). Jednocześnie wydawca oraz redakcja pisma podjęli liczne działania zmierzające do zwiększenia zasięgu i znaczenia periodyku poprzez jego umiędzynarodowienie (m.in. stworzenie angielskojęzycznych wersji dokumentów i profilu na platformie, poszerzenie składu redakcji i rad naukowych, pozyskiwanie zagranicznych autorów i recenzentów, publikacja tekstów w językach obcych, streszczenia wszystkich artykułów w j. angielskim).

W/w zadania obejmowały:

• wytworzenie i kontrolę metadanych zgodnych ze standardami zapewniającymi widoczność publikacji dla wyszukiwarek i narzędzi indeksujących cytowania;
• przesyłanie zawartości czasopism do baz danych to ważny element promocji samego czasopisma, ale także autorów w nim piszących, treści oraz samego wydawcy poprzez zamieszczenie w bazach następuje włączenie czasopisma do obiegu nauki;
• utrzymanie roczne  profilu oraz DOI czasopisma; 
• pokrycie DOI publikowanych artykułów i innych tekstów (recenzje, komunikaty)
  przygotowanie składu czasopisma zgodny ze standardami publikacji prac naukowych na cyfrowej platformie czasopism w formule Open Acces;
• obsługę informatyczną;
• koszty pośrednie tj. obsługę finansowo-księgową zadania, koszty prowizji i opłat bankowych, koszty lokalowe.
   

Prace zostały wykonane zgodnie z harmonogramem i zakresem planowanych prac:

• zachowano ciągłości czasopisma poprzez publikację tomu za rok 2018;
• zapewniono szeroką międzynarodową dostępność artykułów zawierających wyniki polskich i zagranicznych badań naukowych z zakresu etnologii i antropologii kulturowej, muzeologii, kulturoznawstwa, literaturoznawstwa i dziedzin pokrewnych poprzez wydanie czasopisma w formie cyfrowej dostępnej bezpłatnie poprzez sieć internetową w formule Open Acces;
• zapewniono „widoczność” artykułów naukowych zamieszczonych w czasopiśmie dla automatycznych systemów indeksujących i wyszukujących (np. Google Scholar) poprzez zaopatrzenie ich w numery DOI, skład dostosowany do standardów publikacji cyfrowych oraz zestandaryzowane i czytelne dla programów komputerowych metadane;
• zwiększono „cytowalność” polskich prac naukowych oraz skalę oddziaływania polskiej nauki w obiegu międzynarodowym poprzez umieszczanie i utrzymanie czasopisma w międzynarodowych bazach publikacji naukowych.

 

Działalność Upowszechniająca Naukę MNiSW – upowszechnianie

Umowa 864/P–DUN/2018

Zadania finansowane w ramach umowy 864/P–DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę:

Upowszechnianie i promocja osiągnięć nauki polskiej – kontynuacja na rok 2018. Opracowanie selektywnej bibliografii etnografii polskiej za 2017 rok dla bibliografii międzynarodowej – International Bibliography of the Social Science
dofinansowanie: 29 880,00 zł

Na bazie gromadzonych systematycznie bibliografii ODiIE PTL od 1970 przygotowywuje selektywne wybory do międzynarodowej bibliografii International Bibliography of the Social Sciences (IBSS) wydawanej z inicjatywy UNESCO w Londynie przez Londyńską Szkołę Ekonomiczną - obecnie platforma PROQUEST.
ODiIE jest jedyną placówką w Polsce reprezentującą nauki etnograficzne i antropologiczne, która przygotowuje dla IBSS opisy bibliograficzne z autopsji - po bezpośrednim zapoznaniu się z publikacjami przez redaktorów z ODiIE i selekcji pozycji, co roku kontaktując się z Redakcją londyńską, by ustalić harmonogram bieżącej współpracy i kryteria doboru pozycji. Dzięki temu międzynarodowa anglojęzyczna baza w Londynie dysponuje wiarygodnym przeglądem dorobku polskiego piśmiennictwa antropologicznego, ze wskazanych przez siebie zakresów tematycznych i problemowych.
Przygotowując wybór najbardziej znaczących publikacji etnograficznych, etnologicznych i antropologicznych weszliśmy w obieg międzynarodowej informacji dostępnej online.

Ww. zadanie obejmowało następujące czynności niezbędne do spełnienia celu, jakim było sporządzenie selektywnej bibliografii z zakresu polskiej antropologii kulturowej za 2017 rok dla międzynarodowej anglojęzycznej bibliografii nauk humanistycznych i społecznych IBSS:

• wybór, przeprowadzenie analizy merytorycznej, indeksację i sporządzenie 300 not do IBSS za 2017 rok;
• sporządzenie i zapis opracowanych 300 not na nośnikach komputerowych zgodnie ze standardem redakcji IBSS;
• przetłumaczenie na język angielski tytułów not oraz słów kluczowych dla bibliografii międzynarodowej;
• wprowadzenie danych do katalogu online.

 

Prace w/w zadania zostały wykonane zgodnie z harmonogramem i zakresem planowanych prac. Współpraca Ośrodka Dokumentacji i Informacji Etnograficznej PTL z redakcjami międzynarodowych bibliografii prowadzona na bieżąco od 1970 roku umożliwia nam uczestnictwo w obiegu międzynarodowej informacji. Ośrodek przygotowuje na bazie bibliografii bieżącej selektywne wybory bibliograficzne dla bibliografii międzynarodowej (IBSS). Zgodnie z założeniami dokonano wyboru najbardziej znaczących publikacji folklorystycznych, etnograficznych, etnologicznych oraz z antropologii kulturowej. Przeprowadzono ich analizę merytoryczną, indeksację i sporządzono ok. 300 not do International Bibliography of the Social Sciences za 2017 rok. Opracowane noty zapisano zgodnie ze standardem redakcji IBSS. Noty oraz słowa kluczowe do bibliografii międzynarodowej przetłumaczono na język angielski.
IBSS już od kilku lat dostępna jest w Internecie. Polski dorobek jest tym samym rejestrowany w międzynarodowej i prestiżowej bazie bibliograficznej, dostępnej szerokiemu odbiorcy online.

 

Tworzenie i użytkowanie bibliograficznych Baz Danych – kontynuacja na rok 2018. Gromadzenie informacji na nośnikach komputerowych, kwerenda biblioteczna, klasyfikacja i zapis w bazie danych bibliograficznych za 2017 rok do bieżącej bibliografii etnografii polskiej oraz uzupełnienie braków za lata 2001-2010 i 1996
dofinansowanie: 47 664,00 zł

W/w zadanie obejmowało:

• przegląd wydawanej bieżącej literatury antropologicznej oraz z dziedzin pokrewnych za rok 2017;
• weryfikację brakujących w komputerowej bazie danych not bibliograficznych prac wydanych w latach 2001-2010 i w roku 1996 (około 200 not) wraz z przeglądem literatury wydanej w ww. przedziale czasowym i roku (publikacje antropologiczne i z dziedzin pokrewnych);
• analizę merytoryczną pozycji na podstawie bezpośredniej lektury i przeglądu publikacji wytypowanych podczas pierwszej selekcji;
• ocenę reprezentatywności i jakości wybranych publikacji - czy są one istotne dla antropologii kulturowej i jej subdyscyplin (była to druga i ostatnia selekcja);
• tworzenie not bibliograficznych (1000 bieżacych + 200 uzupłnień) wg systemu Expertus - czyli indeksację na podstawie określonych precyzyjnie danych, które dały w rezultacie opis publikacji wg generalnych założeń przyświecających tworzeniu opisów bibliograficznych;
  - wyszukanie adresów URL, DOI, etc. przypisanych do danej pozycji i kierujących do jej wersji tekstowej w formacie elektronicznym; 
• zapis rekordów w postaci cyfrowej do katalogu online BEP; 
• na każdym etapie prowadzone były prace weryfikujące, czyli korekta dotycząca poprawności zapisu pod względem technicznym, poprawności wyboru danych i korekta poprawności językowej.

 

Prace nad bieżącą bibliografią etnograficzną zostały wykonane zgodnie z harmonogramem i zakresem planowanych prac. W roku sprawozdawczym wykonano kwerendę biblioteczną, weryfikację i klasyfikację przedmiotową danych bibliograficznych z zakresu etnologii, antropologii kulturowej i folklorystyki do bibliografii etnografii polskiej za 2017 rok + uzupełnienia za lata 2001-2010 i 1996 rok. Łącznie opracowano 1200 not. Dane zgromadzone w bazie od 2007 roku są na bieżąco wprowadzane do Internetu: wejście do bazy bibliograficznej BEP - katalog online przez stronę ODiIE na serwerze PTL: www.ptl.info.pl/odie/.
Na bazie tej podstawowej bibliografii dokonywane są selektywne wybory najbardziej znaczących publikacji folklorystycznych, etnograficznych, etnologicznych oraz z antropologii kulturowej dla bibliografii międzynarodowej – International Bibliography of the Social Sciences (IBSS).
Z bibliografii internetowej korzystają pracownicy naukowi, studenci etnologii i licznych kierunków humanistycznych, dziennikarze oraz pracownicy kultury. BEP adresowana do konkretnej grupy odbiorców kataloguje wybrane dyscypliny humanistyczne i wybrane specjalizacje w ich obrębie. Dzięki dalszemu umiędzynarodowieniu i umieszczeniu linków do tekstów, BEP doskonali swój profil jako narzędzie z zakresu informacji naukowej – otwierając się na użytkownika zagranicznego i jednocześnie ułatwiając dostęp wszystkim użytkownikom do umieszczonych w Internecie tekstów z humanistyki.

BEP przyczynia się do upowszechniania i popularyzacji dorobku polskiej antropologii kulturowej i jej dziedzin pokrewnych oraz licznych subdyscyplin. Dodatkowo aspekt popularyzacji i upowszechnienia wzmacnia to, że od początku swego istnienia BEP jest katalogiem istniejącym wyłącznie w Internecie, zatem dostępnym bez ograniczeń.

Organizacja konferencji naukowej Etnografie współczesności. Obszary, metody, perspektywy. Konferencja naukowa poświęcona pamięci Profesor Bronisławy Kopczyńskiej-Jaworskiej. Konferencja towarzyszyć będzie 94. Walnemu Zgromadzeniu Delegatów Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (PTL), które odbędzie się w dniach 20–23 września 2018 roku w Łodzi,
dofinansowanie: 12 060,00 zł

W ramach konferencji towarzyszącej 94. Walnemu Zjazdowi Delegatów Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego podjęto dyskusję nad tym, co w etnografii współczesności jest istotne ujmując refleksję w triadzie pojęć: obszary, metody, perspektywy.
Konferencję zadedykowano pamięci Profesor Bronisławy Kopczyńskiej-Jaworskiej – urodzonej 1 maja 1924 roku w Poznaniu, zmarłej 29 grudnia 2016 roku w Łodzi – całe życie zawodowe związanej z Uniwersytetem Łódzkimi i łódzkim ośrodkiem etnologicznym, autorki pierwszego i jedynego polskiego podręcznika do prowadzenia etnograficznych badań terenowych. Uznanej za wybitną przedstawicielkę pokolenia tworzącego powojenną etnografię i etnologię.

Uczestnicy konferencji podjęli rozważania nad kształtem dzisiejszej etnografii, wychodząc z założenia, że warto dziś mówić o wielu modelach i sposobach uprawiania tej dyscypliny w szerokim spektrum antropologii kulturowej.
Etnografia to w dzisiejszym świecie synonim bezpośredniego zanurzenia w konkret życia kulturowego i społecznego. Badania etnograficzne, nastawione na ów konkret, mogą poszerzać zakres diagnoz prowadzonych w rozmaitych obszarach życia społecznego przez przedstawicieli innych dyscyplin naukowych. To ważne w czasach „zderzenia kultur”, intensywnych procesów migracyjnych, konfliktów wartości, problemów tożsamościowych, konieczności ochrony dziedzictwa materialnego i niematerialnego i tym podobnych zjawisk. Etnografia pojmowana bywa jako metodologia, w której centralnym punkcie znajduje się „teren” – pojęcie kluczowe, generujące dyskusje i polemiki, wciąż zmieniające, poszerzające, weryfikujące swój zakres i znaczenie. Podejście etnograficzne zakłada bowiem budowanie opisów życia w oparciu o rzetelnie zebrane materiały terenowe, pozyskane różnymi metodami i technikami, ale zawsze odnoszące się do spotkania z drugim człowiekiem, a także towarzyszących temu spotkaniu doświadczeń, przeżyć, emocji i okoliczności. Etnografia jawi się zatem jako złożona praktyka i taktyka badawcza, warsztat metodyczny i wrażliwość na kulturowy detal.
Interesuje nas takie ujęcie związku współczesności i etnografii, w którym badacze kultury kierują swoje spojrzenie ku zagadnieniom, zjawiskom oraz metodom i paradygmatom, wymykającym się na pozór sprawdzonym już strategiom badawczym w ramach dyscypliny i sięgają po interdyscyplinarność, wręcz transdyscyplinarność, ciągle jednak charakteryzującą się swoistą etnograficzną wrażliwością.

W ramach konferencji skupiono uwagę zarówno na specyfice dzisiejszych doświadczeń zbieranych w terenie, wnioskach płynących z prowadzonych badań, zagadnieniach teoretycznych towarzyszących uprawianiu etnografii współczesności, jak i wyzwaniach stających przed etnografami-praktykami. Zaproponowano uczestnikom podjęcie następujących wątków tematycznych:

• Współczesna nauka często opiera się na dialogu, budowaniu pomostów trans- i interdyscyplinarnych, dzięki którym przekraczane bywają granice wielu dyscyplin. Jak w tym kontekście jawi się specyfika etnografii i jak powinniśmy ją definiować? W jakim zakresie etnografię mogą uprawiać przedstawiciele innych dyscyplin: folklorystyki, kulturoznawstwa, socjologii?
• W jakim sensie etnologia jest globalna, a w jakim glokalna czy lokalna? Czy ma to związek z uniwersalizmem czy partykularyzmem i jakiego rodzaju? Czy dla uprawiania współczesnych etnografii istotne są jeszcze tradycje krajowe lub tradycje osadzone w historii ośrodków badawczych, czy liczą się wyłącznie wyższego rzędu paradygmaty?
• Jaki jest status opisu etnograficznego? Czy przy założeniu, że autor opisu pozostawia w nim swój ślad i jest w jakimś sensie interpretatorem, możemy jeszcze mówić o idiografizmie etnografii? Czy kojarzony z etnografią opis o intencjonalnie dokumentacyjnym charakterze zachowuje współcześnie jakieś walory (źródłowe, muzealne, dydaktyczne, prewencyjne itp.)? Jakie współczesne zjawiska wymagają etnograficznego opisu?
• Dylematy etnografii w obliczu napięć między lokalnością a globalizacją, odpowiedzialnością, zaangażowaniem i włączającą się do debat publicznych (lub nie) humanistyką. Etnograf w roli „izolatora” lokalnego/etnicznego dziedzictwa, obserwatora-dokumentalisty czy animatora/operatora zmian?
• Wieś i miasto współczesnym okiem etnografii: czy istnieją etnografie wsi i miasta, czy może należy myśleć o badaniach tych obszarów i zarazem kategorii w kontekście studiów wiejskich oraz studiów miejskich? Czy myślenie przestrzenią jest nadal istotne?

 

• W skład rady programowej konferencji weszli:
  prof. dr hab. Michał Buchowski – prezes PTL, dyrektor Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – przewodniczący rady
• dr hab. Piotr Grochowski – sekretarz generalny PTL, przewodniczący Sekcji Folklorystycznej PTL, Katedra Kulturoznawstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
• dr Arkadiusz Jełowicki – przewodniczący Sekcji Ukrainoznawczej PTL, Muzeum Narodowe Rolnictwa w Szreniawie
• dr hab. Ewa Kocój – przewodnicząca Sekcji Studiów nad Dziedzictwem i Pamięcią Kulturową PTL, Instytut Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego
• dr Katarzyna Majbroda – wiceprezes PTL, przewodnicząca Sekcji Metodologicznej PTL, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego
• mgr Małgorzata Oleszkiewicz – przewodnicząca Sekcji Muzeologicznej PTL, Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
• dr Stefania Skowron-Markowska – przewodnicząca Sekcji Studiów Azjatyckich PTL, Instytut Konfucjusza, Uniwersytet Wrocławski
• dr Mariola Tymochowicz – zastępca sekretarza generalnego PTL, przewodnicząca Sekcji Stroju Ludowego PTL, Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

 

W trakcie konferencji referaty wygłosili przedstawiciele nauk humanistycznych i społecznych, których dorobek i realizowane przedsięwzięcia naukowe nie tylko wpisują się w naczelny temat organizowanego wydarzenia, ale także wskazują na różnorodność perspektyw i innowacyjność sposobów badania współczesności.

Konferencja składała się z sesji plenarnej, podczas której wystąpili zaproszeni goście – uznani przedstawiciele nauk społecznych i humanistycznych oraz z 6 paneli tematycznych prowadzonych przez działające przy Zarządzie Głównym PTL sekcje: Sekcję Metodologiczną, Sekcję Folklorystyczną, Sekcję Muzeologiczną, Sekcję Studiów nad Dziedzictwem i Pamięcią Kulturową, Sekcję Stroju Ludowego, Sekcję Studiów Azjatyckich oraz Sekcję Ukrainoznawczą:

Panel I
Między archiwum a terenem. Metody i obszary współczesnych badań folklorystycznych 
Organizator: Sekcja Folklorystyczna PTL
Celem panelu była analiza form i funkcji folkloru w kulturach współczesnych, refleksja nad wykorzystaniem etnograficznych metod badawczych w warsztacie folklorysty, prezentacja najnowszych wyników prac, wniosków i analiz folklorystycznych oraz dyskusja nad miejscem folklorystyki we współczesnych badaniach kultury.

Panel II
Antropologie „aktualnego”: zjawiska, metody, perspektywy, aksjologie
Organizator: Sekcja Metodologiczna PTL
Celem dyskusji, którą podjęto podczas panelu była praxis antropologii społeczno-kulturowej skoncentrowana na szeroko zakreślonym „aktualnym”. Koncept „antropologii aktualnego” wybrzmiał w rozważaniach Paula Rabinowa zawartych w Anthropos Today. Reflections on Modern Equipment (2003). Rabinow wprowadza koncepcję „antropologii aktualności”, postulując perspektywizm poznawczy, antropologiczny namysł nad pojęciowymi konstrukcjami rzeczywistości, przy uwzględnieniu niezbywalnej praktyki pisania, w myśl założenia, iż „grafia ethosu, logosu i pathosuustanawia uprzywilejowane miejsce badania i eksperymentowania”. Przypomniany projekt praktykowania antropologii podkreśla aksjologiczny i moralny wymiar dyscyplinowej praxis, której, według Rabinowa, powinno towarzyszyć nieustanne myślenie o pojęciach, których używamy, kontekstach naszych refleksji, a także konsekwencjach, jakie ze sobą niosą.
Podążając tym śladem, poddano pod dyskusję zarówno aktualną kondycję dyscypliny, jej ulokowanie na mapie ruchomych granic nauki, kapitał symboliczny i kognitywny, który antropologia dzisiaj posiada, jak i aktualne zjawiska, oraz procesy, które stanowią przedmiot jej badań. Rozważając antropologie „aktualnego”, zapytano o status dyscyplinowej wiedzy, metody oraz narzędzia badawcze, perspektywy, a także aksjologie tworzące podstawy dyscyplinowej praxis.

Panel III
Muzeum etnograficzne współcześnie. Kluczowe problemy, dylematy, poszukiwania
Organizator: Sekcja Muzeologiczna PTL
Panel dotyczył muzeów etnograficznych funkcjonujących w szybko zmieniającej się współczesnej rzeczywistości. Podczas debaty poruszone zostały kluczowe problemy odnoszące się tak do działań, jakie podejmują muzea w coraz trudniejszych i skomplikowanych realiach społecznych, jak i do zasad oraz procedur badawczych stosowanych dziś przy budowaniu nowych kolekcji. Zainicjowany został także temat istniejących kolekcji historycznych. Było też miejsce na refleksję nad problemem obecnej roli muzeum etnograficznego – instytucji badającej oraz dokumentującej materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe, a zarazem zobowiązanej do popularyzacji już posiadanych zasobów.

Panel IV
Nowożytne badania tradycyjnej odzieży
Organizator: Sekcja Stroju Ludowego PTL
Badania nad dawnym ubiorem wciąż wzbudzają żywe zainteresowanie wśród naukowców, regionalistów, czy obecnie rekonstruktorów strojów historycznych. Tym samym badania w tym zakresie są kontynuowane. Do udziału w panelu zapraszono osoby, które podzieliły się swoimi doświadczeniami w zakresie badań nad dawnym ubiorem, tkaniną czy dodatkami. Zaprezentowały one efekty i metody, jakie stosują przy pozyskiwaniu i opracowywania materiałów źródłowych. Poruszony został także problem badań nad własnym strojem regionalnym (czy zachowanie dystansu jest możliwe i czy zaangażowanie emocjonalne ma pozytywny czy może negatywny wpływ na przebieg badań w terenie i dalszą analizę materiałów?). Poruszono zakresy tematyczne: metody i metodologia badań dawnej odzieży; badania interdyscyplinarne i współpraca międzyśrodowiskowa w badaniach nad odzieżą tradycyjną, historyczną; metoda autoetnograficzna w badaniach nad odzieżą tradycyjną – problemy etyczne badań. 

Panel V
Dziedzictwo kulturowe Karpat w kulturze ponowoczesnej 
Organizator: Sekcja Studiów nad Dziedzictwem i Pamięcią Kulturową PTL
Przedmiotem obrad sekcji były interdyscyplinarne studia nad wielokulturowym dziedzictwem Karpat. Nawiązano w ten sposób do istotnego nurtu badań Profesor Bronisławy Kopczyńskiej-Jaworskiej. Karpaty stanowiły dla Niej teren zarówno w sensie fizycznym jak i kulturowym, z mnogością tematów dotyczących materialności, obyczajowości, muzealnictwa itp. Dlatego organizatorom i uczestnikom zależało na ujęciu zaproponowanego tematu z wielu perspektyw. Skupiono się na szeroko pojętej (re)prezentacji, ochronie, dokumentacji, promocji, organizacji, edukacji oraz analizie i interpretacji współczesnych zjawisk, praktyk kulturowych oraz działalności kulturalno-społecznej w obszarze dziedzictwa tego różnorodnego regionu.

Panel VI
Współczesne etnograficzne badania ukrainoznawcze – tropy, tematy, potrzeby
Organizator: Sekcja Ukrainoznawcza PTL
Panel poświęcony był przede wszystkim bieżącym badaniom ukrainoznawczym w Polsce. Prezentowane były zarówno referaty przedstawiające obecny stan badań, jak i przygotowywane nowe projekty. Dodatkowym blokiem tematycznym była dyskusja na temat przyszłości ukrainoznawstwa etnologicznego w zmieniających się warunkach migracyjnych naszego kraju.

Łącznie wystąpiło 86 referentów (14 w części plenarnej i 72 w panelach tematycznych – sekcyjnych). W konferencji wzięło udział 127 zarejestrowanych osób + ok. 70 wolnych słuchaczy.

Głównym celem konferencji była prezentacja doświadczeń i wymiana myśli w środowisku badaczy, którzy prowadzą empiryczne badania oraz zajmują się teoriami związanymi z kulturą współczesną – badaniem kultury, jej diagnozowaniem, interpretowaniem zjawisk, postaw i zachowań. Planowane przedsięwzięcie stało się okazją do określenia, kim jest współczesny etnograf / etnolog / antropolog kultury.
Ponadto popularyzacja wyników prezentowanych badań wskazała, co reprezentanci nauk o kulturze mogą dziś zaoferować społeczeństwu w obliczu przemian geopolitycznych i kulturowych.
Adresatami przedsięwzięcia były nie tylko środowiska naukowe i akademickie, ale także lokalne instytucje kultury, organizacje samorządowe i pozarządowe, nauczyciele, animatorzy kultury – wszyscy zainteresowani kulturą i zachodzącymi w niej zmianami. Celem organizatorów było upowszechnianie wiedzy na temat metod, za pomocą których możemy badać zjawiska i procesy zachodzące w społeczeństwie.