dr Witold Armon

(1924 – 2002) etnolog, lituanista, bibliotekoznawca

Urodził się 24. lipca 1924 r. w Kiejdanach na Litwie; uczęszczał do Gimnazjum O.O. Jezuitów w Kownie, a po jego zamknięciu egzamin maturalny zdał w VI Gimnazjum Państwowym w 1924 r. Potem pracował jako robotnik kolejowy, a w 1943 r. został wywieziony na roboty przymusowe do Rzeszy. W 1945 r. Przybył do Wielkopolski, gdzie w roku szk. 1946/47 był nauczycielem w szkole dla dorosłych w Pożarowie, pow. Szamotuły. W latach 1946 – 1951 studiował nauki antropologiczne na Uniwersytecie Poznańskim u prof. prof. Eugeniusza Frankowskiego, Jana Czekanowskiego, Józefa Kostrzewskiego, a także socjologię i geografię. W 1951 roku uzyskał stopień magistra filozofii w zakresie antropologii, etnografii z etnologią i prehistorii na podst. pracy: Polscy badacze kultury Jakutów (Ossolineum, Wrocław 1977). Akademia Nauk Republiki Jakucji wydała tłumaczenie tej pracy na język rosyjski (Polskije isledowatieli kultury jakutow, Moskwa 2001).

W latach 1948-1951 Witold Armon był asystentem w Katedrze Etnografii Uniwersytetu Poznańskiego; od 1952 – 1963 kierował biblioteką Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, następnie biblioteką Muzeum Mazurskiego w Olsztynie; w 1964 r. został kustoszem Biblioteki Głównej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 1975-1992 zajmował się dydaktyką uniwersytecką, najpierw jako adiunkt na Uniwersytecie Łódzkim prowadził konwersatoria z historii nauk antropologicznych, a od r. akad. 1975/76 brał udział w organizowaniu Zakładu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej na UMK. W latach 1984-87 był vice-dyrektorem do spraw bibliotekoznawstwa Instytutu Historii i Archiwistyki; był także kierownikiem zaocznego Studium Bibliotekoznawstwa. Wypromował 66 magistrów bibliotekoznawstwa.

Głównym nurtem zainteresowań badawczych Witolda Armona była historia nauk antropologicznych, a w jej obrębie biografistyka; był autorem ponad 130 biogramów publikowanych w Polskim Słowniku Biograficznym (26), Encyklopedii Katolickiej, Słowniku Pracowników Książki Polskiej oraz wydawanej w Bostonie (USA) Lietuviu Enciklopedija (ok. 100 biogramów; nie wszystkie są sygnowane jego pseudonimem lub kryptonimem: A. Vytautas, A. Vt.) Drugim nurtem była lituanistyka – brał m.in. udział w przygotowaniu do druku tomu Litwa Dzieł wszystkich Oskara Kolberga; ważnym artykułem są też Badania nad litewską kulturą ludową w latach 1945-1965 (Etnografia Polska, t. 12:1968)

W 1947 r. został członkiem Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i otrzymał pierwszy powojenny tom Ludu wydany w 1946 r.; jego lektura utrwaliła młodzieńcze zainteresowania etnologami, badaczami kultur świata.

W 1949 r. wziął po raz pierwszy udział w zjeĽdzie PTL w Toruniu. Na ostatnim zjeĽdzie PTL, w którym brał udział, w 2000 r. również w Toruniu, wygłosił referat pt. Początki etnologii uniwersyteckiej w Polsce. Był 3-krotnie wybierany do głównego zarządu PTL, gdzie zasiadał w Głównej Komisji Rewizyjnej i w Sądzie Koleżeńskim; był także vice-prezesem Oddziału Toruńskiego PTL za czasów prezesury prof. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej. Działalność Witolda Armona w PTL – to przede wszystkim wieloletnia współpraca jako konsultanta z redakcją Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga. Należałoby dodać tutaj też obszerny wywiad przeprowadzony z Witoldem Armonem przez redaktora Ludu prof. Zbigniewa Jasiewicza Czytać samodzielnie i krytycznie dawne teksty. Odpowiedzi na pytania Zbigniewa Jasiewicza, (Lud, t. 85:2001).

Witold Armon zmarł 9. września 2002 r. w Toruniu i został tam pochowany na Centralnym Cmentarzu Komunalnym.

Krystyna Armon