Maria Polakiewicz

(1911-1987), etnolog, muzealnik, geograf

Urodziła się 19 lutego w Tomsku. W roku 1922, po powrocie do Polski jej rodziny zamieszkała w Wilnie. Tu przeszła kolejne szczeble nauki szkolnej rozpoczętej jeszcze w szkole polskiej na Syberii, w roku 1933 wstąpiła na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwersytetu Stefana Batorego (absolutorium w zakresie geografii w roku 1939),. W 1936 roku rozpoczęła aktywną działalność w Związku Harcerstwa Polskiego. W czasie wojny kontynuowała ją w Szarych Szeregach. Została żołnierzem Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. Prowadziła tajne nauczanie. W latach 1941, 1944-46, aż do opuszczenia Wilna pracowała w Instytucie Geologicznym.

W 1946 roku osiadła w Bydgoszczy by po paru miesiącach związać się na stałe z Toruniem. 1 sierpnia 1946 roku została zatrudniona przez Marię Znamierowską-Prüfferową w Dziale Etnograficznym w Muzeum Miejskiego w Toruniu. Włączyła się aktywnie w proces tworzenia samodzielnego Muzeum Etnograficznego w Toruniu zwieńczony powodzeniem w 1959 roku. Równocześnie na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika uzupełniała swoje wykształcenie tak w zakresie geografii (magisterium w 1949), jak i etnologii, uczęszczając na wykłady prof. dr hab. Bożeny Stelmachowskiej. W latach 1948-1949 uczęszczała na kursy muzealnictwa na UJ.

W okresie pracy w Muzeum Miejskim, później Muzeum Etnograficznym brała udział w badaniach terenowych prowadzonych przez te instytucje głównie na Kujawach, Krajnie Złotowskiej, w Borach Tucholskich, co zaowocowało cennymi publikacjami i kolekcjami z różnych dziedzin kultury ludowej. Uczestniczyła czynnie przy opracowywaniu i realizacji ekspozycji stałych i czasowych. Opracowana przez nią naukowa koncepcja dokumentacji zbiorów muzealnych uchodziła w owych czasach za najlepszą w Polsce.

Swoim doświadczeniem dzieliła się z młodym pokoleniem prowadząc praktyki muzealne studentów etnografii i zajęcia z zakresu muzealnictwa na Podyplomowym Studium Etnografii UMK. Działa aktywnie w Polskim Towarzystwie Geograficznym, Polskim Towarzystwie Archeologicznym, Towarzystwie Przyjaciół Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Szczególnie była zaangażowana w prace Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, gdzie pełniła w latach 1956-1973 wiele funkcji; skarbnika, sekretarza, vice prezesa w Oddziale Toruńskim. Uhonorowana m.in. złotą odznaką „Za opiekę nad zabytkami” i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenie Polski

Zmarła 24 grudnia 1987 roku w Toruniu.

Bożena Olszewska