Jan Michał Wieczorek

(1904-1980), kompozytor, dyrygent

Urodził się 29 września 1904 roku w Zwiniarzu koło Lubawy. Edukację muzyczną) rozpoczął w wieku lat 8, uczył się gry na organach, fortepianie, wiolonczeli i akordeonie. Uczęszczał do Seminarium Nauczycielskiego w Lubawie. Pracował jako nauczyciel śpiewu i muzyki w toruńskim Gimnazjum im. M. Kopernika. Studiował kompozycję u Feliksa Nowowiejskiego w Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu.

Od 1928 do 1932 roku doskonalił grę na wiolonczeli, kompozycję i dyrygenturę w Pradze, a także prowadził tam chór męski Polskich Akademików, dla którego opracowywał pieśni kaszubskie dostarczane przez Jana Karnowskiego, Jana Patocka, Aleksandra Majkowskiego – regionalistów z Kaszub. Po powrocie do Torunia zajął się działalnością dydaktyczną i dyrygenturą. Udzielał się w Kole Muzycznym Konfraterni Artystów, a także był autorem audycji w Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia.

W tym czasie współpracował z prof. Łucjanem Kamieńskim z Uniwersytetu Poznańskiego, któremu towarzyszył w wyprawach terenowych na Kaszuby. Celem tych podróży była dokumentacja nagraniowa folkloru muzycznego tego mało znanego wówczas muzycznego regionu Polski.

W czasie II wojny został wcielony do wermachtu, z którego udało mu się zbiec. Dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego. W 1945 roku powrócił do Torunia i zajął się na powrót nauczycielstwem oraz dyrygenturą chóralną.

Przekonany o konieczności dokumentowania kultury ludowej, zwłaszcza zaś folkloru muzycznego, przystąpił do toruńskiego oddziału PTL. Na zebraniu inauguracyjnym 18 marca 1947 roku, zaproponował utworzenie sekcji muzyki, która miała zajmować się zbieraniem melodii ludowych, a także popularyzacją muzyki wiejskiej. W skład sekcji, poza Wieczorkiem, wchodzili także: Leon Witkowski, Bonifacy Zielonka, Józef Bruski, Konrad Śmierniak, Maria Znamierowska-Prüfferowa.

Zainteresowanie muzyką ludową wyniesione ze studiów kompozytorskich u Nowowiejskiego, a ugruntowane przez znajomość z Kamieńskiem zaowocowało szeregiem kompozycji inspirowanych polskim folklorem muzycznym. W utworach tych punktem wyjścia były fragmenty autentycznych pieśni ludowych i to zarówno w sferze tekstowej, jak i muzycznej. W swym dorobku kompozytorskim Wieczorek ma 19 utworów muzyki kameralnej, 1 6 symfonicznych, 22 kompozycje wokalne i 19 wokalno-instrumentalne. Napisał także zbiór pieśni kaszubskich (ok. 50), mazurskich (60), warmińskich i morskich.

Zmarł 2 lipca 1980; został pochowany w Toruniu.

Agnieszka Kostrzewa