BIBLIOTEKA LITERATURY LUDOWEJ T. 14

Mapa świata z jarmarcznej ulotki

w najnowszym tomie serii Biblioteka Literatury Ludowej

W serii Biblioteka Literatury Ludowej ukazał się 14 tom, pt. Mapa świata z jarmarcznej ulotki. Czeska dziewiętnastowieczna twórczość kramarska w perspektywie etnolingwistycznej, którego autorem jest Maciej Mętrak. Publikacja jest poświęcona rekonstrukcji obrazu świata utrwalonego w języku, a dostępnego za pośrednictwem materiału folklorystycznego - czeskiej twórczości kramarskiej i obecnych w niej stereotypów dotyczących własnej grupy, innych grup etnicznych, religijnych i społecznych, a także nadludzkich sił aktywnych na ziemi i metafizycznego porządku świata. W ten sposób zostaje podjęta próba zrekonstruowania całościowego obrazu świata zawartego w twórczości kramarskiej, usytuowanej na pograniczu mediów masowych i ludowej twórczości literackiej.

Celem książki jest możliwie całościowe przedstawienie zagadnienia czeskiej pieśni kramarskiej (czes. kramářská píseň), niepodejmowanego dotąd przez polską bohemistykę, i analiza językowego obrazu świata zawartego w tekstach tego rodzaju. Pieśni kramarskie zaliczane są w Czechach do tzw. literatury na poły ludowej (czes. pololidová literatura), ponieważ funkcjonowały na styku kultury klas wyższych i wiejskiego folkloru. Autorzy tekstów kramarskich czerpali inspirację ze zróżnicowanych źródeł, przetwarzając zarówno motywy tradycyjnej słowiańskiej twórczości ludowej, jak i nauki kontrreformacyjnego katolicyzmu czy wątki związane z czeskim odrodzeniem narodowym. Zróżnicowany korpus tekstów, znajdujący się w zbiorach czeskich muzeów i bibliotek, łączy forma, w jakiej były one publikowane: niewielkie, tanie ulotki sprzedawane na jarmarkach i przez wędrownych kramarzy (czes. kramářské tisky).

Przeanalizowany w monografii materiał pochodzi ze zbiorów Muzeum Komeńskiego w Przerowie (Muzeum Komenského v Přerově), liczących niemal 3000 pojedynczych druków (przechowywanych oddzielnie, lub zszytych w formie niewielkich tomików, łącznie 2811 pozycji katalogowych). W pracy wykorzystanych zostało 459 druków, w większości wydanych w latach 1774 – 1866 (z kilkunastoma wyjątkami w postaci druków starszych i młodszych, wybranych ze względu na istotną dla pracy zawartość).

Maciej Mętrak  jest językoznawcą i etnologiem, adiunktem w Instytucie Slawistyki PAN. Studiował w Warszawie, gdzie w 2020 roku obronił doktorat, i w Pradze. Jest autorem ponad 20 artykułów, przede wszystkim z zakresu etno- i socjolingwistyki, publikowanych w czasopismach naukowych i książkach wieloautorskich. Uczestniczy w projekcie „Różnorodność językowa w Polsce” (IS PAN) oraz jest członkiem zespołu opracowującego „Leksykon Folkloru Polskiego” (PTL). 

Książka znajduje się w repozytorium Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego:

https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/157812

Wersja drukowana publikacji do nabycia w cenie 45 zł/egz. zamówienia prosimy kierować na adres: ptl@ptl.info.pl. Do wysyłki doliczamy koszty porta.

Redaktorką naczelną serii jest Katarzyna Marcol.